Kansarmoede is een vicieuze cirkel en heeft een enorme impact op het leven van mensen. Het is een kluwen waar gezinnen niet zomaar uit geraken en heeft een effect op zowat alle domeinen van het leven, zoals wonen, onderwijs, hobby’s, werk en andere. Daarnaast zorgt het gevoel er niet bij te horen en niet genoeg te zijn voor eenzaamheid en sociale uitsluiting. Er ontstaat onbegrip tussen mensen waardoor kansarme gezinnen vaak het gevoel hebben niet begrepen te worden en er alleen voor te staan. Dat kansarmoede herleid wordt tot clichés en symbooldossiers is bijgevolg een veelgehoord statement. Deze dossiers krijgen bijzonder veel aandacht en staan symbool voor een problematiek, terwijl ze vaak niet tot de kern komen en de aandacht voor structurele oplossingen verminderen. Ook het debat over de inhoud van de brooddoos wordt vaak als symbooldossier omschreven, maar is dat zo?
Brooddoosnodig
Het project Brooddoosnodig van Enchanté vzw focust op de strijd tegen lege brooddozen op school. Het project werd in 2021 gelanceerd als antwoord op de signalen uit het onderwijsveld over stijgende cijfers met betrekking tot het aantal leerlingen met een lege of niet-voedzame brooddoos op school. Die leerlingen staan elke dag in overlevingsmodus en hun kansen op een gelijkwaardige toekomst staan onder de druk. Vanuit de rotsvaste overtuiging dat onze samenleving beter wordt als we zorg dragen voor elkaar zetten we met Enchanté maatschappelijke uitdagingen op de agenda. We empoweren en sensibiliseren burgers, beleid, organisaties en bedrijven om ownership te nemen en zo deel te zijn van een structurele aanpak. Via duurzame en gerichte acties op maat van elke school maakt Brooddoosnodig komaf met honger in de klas met als uiteindelijke doel de garantie van gelijke onderwijskansen voor iedereen.
Kansarmoede = lege brooddozen?
Dat wil echter niet zeggen dat kansarmoede kan gereduceerd worden tot lege brooddozen, want het omvat veel meer dan dat. Kansarmoede gaat over risico’s afwegen en voortdurend keuzes maken die geen keuzes zouden mogen zijn. Het gaat over kiezen tussen de brooddoos van je kinderen vullen of die van jezelf. Over nieuwe schoenen voor je zoon of je dochter laten meegaan op schooluitstap. Over aanwezig zijn op het schoolfeest of toch maar niet, omdat je het gevoel hebt er niet bij te horen. Verplicht worden om telkens opnieuw deze keuzes te maken en ondertussen het gevoel te hebben niet genoeg te doen, vraagt enorm veel van een persoon. Betekent dat dat lege brooddozen geen aandacht mogen, of zelfs moeten, krijgen? Daar zijn we het niet mee eens! Hoewel deze problematiek soms herleid wordt tot een discussie over wat er nu precies in de brooddoos zit, schuilt er veel meer achter.
Ongelijke onderwijskansen
Voedzame en voldoende voeding is cruciaal en draagt bij aan de ontwikkeling van kinderen. Wanneer een leerling met honger in de klas zit, zorgt dat namelijk voor minder concentratie en wordt leren moeilijker. Dat heeft op zijn beurt als gevolg dat deze leerlingen vaak minder presteren en hun geloof in eigen kunnen een deuk krijgt. De kans dat deze leerlingen het onderwijs verlaten zonder diploma is des te groter en vervolgens lopen zij meer risico op generatiearmoede. En dat is precies waarom het aanpakken van de lege brooddozenproblematiek zo belangrijk is. Door in te zetten op deze problematiek worden ongelijke onderwijskansen opnieuw wat gelijker en wordt kinderarmoede aangepakt.
Kortom, het is cruciaal om kansarmoede niet te reduceren tot wat er in de brooddoos van een leerling zit. Echter, wat er in die brooddoos zit, bepaalt deels of we de diepgewortelde ongelijkheid in ons onderwijs in stand houden of ervoor kiezen om de vicieuze cirkel te doorbreken. Met Brooddoosnodig kiezen we daarom heel bewust om werk te maken van een toegankelijke voedzame maaltijd voor elke leerling.
