“Dat iedereen zich terug mens voelt, dat is mijn missie”

Enchanté, Kaat!

Kaat Hermans ronde haar studies af in de criminologie en begon dan te werken als straathoekwerker in Gent-Centrum. Ze werkt met de meest kwetsbare personen in de samenleving. Lees hier over haar ervaringen met Enchanté en over hoe straathoekwerk en Enchanté elkaar beïnvloeden. 

“Het is fantastisch dat het Enchanté-initiatief soms zodanig goed werkt dat er maatschappelijke grenzen bereikt worden”

Welke impact heeft Enchanté op het sociaal werkveld? 

Enchanté brengt een enorm voordeel op onze werking, zeker in vergelijking met andere steden die geen dergelijk initiatief hebben. Het kost ons niets en wij kunnen onze gasten altijd zeggen waar ze terecht kunnen voor gratis diensten. Wij kunnen via Enchanté ook maaltijden op Too Good To Go bestellen. Het Enchanté initiatief verbindt mensen met elkaar en benadrukt het goede in een persoon. Ik had vaak een liberaal-kapitalistisch beeld van een handelaar. Ze moeten geld verdienen om rond te komen. Dankzij Enchanté zie ik nu in dat heel veel handelaars warme en sociale mensen zijn. Het lukt Enchanté om mensen weer met elkaar te verbinden. Zalig, toch?

“Enchanté kost ons niets en wij kunnen onze gasten altijd zeggen waar ze terecht kunnen voor gratis diensten”

Welke rol spelen straathoekwerkers binnen het Enchanté-netwerk? 

Wij zijn aanwezig op vergaderingen om te kijken welke handelaar of ambassadeur met welke van onze gasten matcht. Niet iedereen voelt zich op zijn gemak in dezelfde omgeving. We overleggen ook hoe de administratieve afhandeling van uitgestelde consumpties verloopt en communiceren dit naar onze gasten. Verder brainstormen we ook over waar we nog nieuwe hartelijke handelaars kunnen sprokkelen. Sommige van onze collega’s weten toffe plekken waar Enchanté zich zou kunnen nestelen en waar heel veel mee gedaan kan worden. We maken onze gasten bekend met het netwerk. We vragen hen of ze Enchanté al kennen en zo niet, dan geven wij er uitleg over. Wij kennen onze gasten en weten dus waar zij zich goed zullen voelen en waar niet. In de plaats van hen een plannetje te geven en ze verder aan hun lot over te laten, stappen wij samen met de gasten naar handelaars die bij hen passen. Die match is belangrijk. Op die manier kunnen we ook de handelaars een beetje beschermen.

Hielp je al veel mensen door hen naar Enchanté door te verwijzen? 

Ja, toch wel. Zeker mensen die toekomen en Gent totaal niet kennen. Een Enchanté-tour is een leuke manier om samen de stad te verkennen. Ik introduceerde eens een gast aan Homblé, een van mijn favoriete handelszaken, en hij voelde zich er direct welkom. Het is een rustig persoon en Homblé is een kleine, rustige zaak. Nu gaat hij er een keer per maand iets warms gaan eten en je merkt dat het klikt. Voor dak- en thuislozen is het niet evident om ergens post toe te laten komen. Ik hiel een andere gast door hem te wijzen op het beschikbare postpunt aan bedrijvencentrum De Punt. Ook naar de Vooruit stuurde ik al meerdere mensen door. Zeker tijdens de koude winterdagen is er nood aan de gezelligheid en de warmte dat het netwerk kan bieden. Tijdens de feesten draait alles om het samenzijn met je familie, vrienden en geliefden. Zij worden geconfronteerd met het feit dat ze geen plek hebben om rustig Kerstmis te vieren. Het doet veel om hen naar een plek kunt sturen waar ze welkom zijn.

Welk moment of welke ontmoeting zal je bijblijven? 

Ik weet nog dat een van mijn gasten een tijdje in het Vooruit café gezeten heeft met een damspel. Naast hem stond er een bordje met daarop iets in de aard van “In ruil voor een thee wil ik wel een spelletje met je spelen." Later informeerde ik hem over het bestaan van Enchanté en hij antwoordde dat hij zijn bordje toch ging laten staan omdat hij dat eigenlijk wel graag doet. Vanaf dan at hij ’s middags wel telkens een uitgestelde soep. Daarnaast zijn het vooral de kleine dingen die me bijblijven, zoals die keer dat ik iets kon gaan eten bij Homblé met een gast. Hij was heel ziek geweest en serieus afgezwakt. Toen we de zaak binnen stapten, zei de uitbaatster direct dat hij mocht kiezen waar hij zin in had. Je zag ook aan die gast zijn gezicht hoe goed die keuze hem deed voelen.

Welk cliché rond dak- en thuislozen wil je de wereld uit helpen? 

Het vooroordeel dat iemand die er ‘normaal’ uitziet, geen grote problemen kan hebben stoort me enorm. Iedereen is een potentiële gast, ook diegenen waarvan je het echt niet meteen ziet. Een dakloze kan er ook anders uitzien dan een onverzorgd persoon met een grote rugzak en een halve liter in zijn hand. Ik wil dat alle mensen in hun achterhoofd houden dat iedereen zijn eigen problemen en trauma’s heeft. Mensen denken dat ze daklozen kennen maar dat is niet zo. Er zijn nog uitspraken die ik zou willen tegengaan. Geld geven aan een bedelaar wordt vaak door anderen afgekeurd omdat ze het voor de ‘verkeerde’ dingen gebruiken. Ik koop soms ook bier met mijn loon. Dat is het hypocrisie van mensen. Zij kiezen wat met het geld gebeurt, niet jij. In Gent hebben we veel KRAS-diensten, voedselbedelingen en andere hulpverleners. Dit betekent dat we daklozen relatief makkelijk aan kledij, voedsel en nachtopvang kunnen helpen. We kunnen hen met veel helpen maar alcohol, sigaretten en drugs moeten ze uiteraard wel zelf betalen. Het is waarschijnlijk daardoor dat het vooroordeel gegroeid is tot hoe we het nu kennen. Bovendien zijn dak- en thuislozen vaak heel lieve, meelevende mensen. Ik ging eens tijdens de winter bij iemand op een bankje zitten waarvan ik wist dat die persoon de avond voordien buiten had geslapen. Die persoon was bezorgd om mij en stond erop dat we ons ergens binnen zetten om iets warms te drinken. Ik wil dat onze populatie terug de mensen achter de statuten ziet. Het zijn en blijven ook maar mensen. Enchanté maakt het mogelijk om in conversatie te treden met mensen dat door onze samenleving niet meer als menselijk bestempeld worden.

Wat betekent solidariteit voor jou?

Solidair zijn betekent voor mij heel hard inzetten op gelijkwaardigheid en op de verdediging van de mensenrechten. het liefst van allemaal doe je dat samen met de mensen in kwestie. Als je dingen samen doet, worden mensen bevestigd in hun kunnen, zelfbewust zijn en hun zelfrespect. Ik vind het belangrijk om acties op te zetten waarbij je de doelgroep echt betrekt. Enchanté doet dit ook. Ze werken met ambassadeurs die levenservaring hebben in kwetsbare situaties, heel laagdrempelig. De mensen wie het project aangaat, maken er zelf ook deel van uit. Het initiatief krijgt veel relevante feedback. De feedback wordt niet alleen bekeken, er wordt ook effectief iets mee aangevangen. Ik ben onlangs nog een gastcollege gaan geven op HoGent over solidariteit. Voor mij is het heel belangrijk dat je mensen niet afrekent op hun solidariteit. Het maakt niet uit waarom mensen solidair zijn. Het feit dat ze het zijn is al fantastisch.

Kan je Enchanté in drie woorden beschrijven? 

Sociaal, sympathiek en creatief.